Grote Brandnetel (Urtica dioica)

De Grote Brandnetel (Urtica dioica) is een vaste plant uit de Brandnetelfamilie (Urticaceae). De plant komt vroeg in het voorjaar op, nadat ze overwinterd heeft met haar vrijwel onuitroeibare wortelstelsel. De bladeren zijn groot, stevig en ondiep ingezaagd. De Brandnetel is tweehuizig, dus er bestaan aparte mannelijke en vrouwelijke planten. De bloeitijd van de groene en onopvallende bloemen is van juni tot september. Het is een waardplant voor tal van vlinders, zoals de Atalanta, Kleine Vos en Dagpauwoog. Laat dus zeker een paar Brandnetels in je tuin staan, als je de ruimte kunt missen. Je doet er de biodiversiteit en jezelf een groot plezier mee.

Van de plant worden zowel de wortels, de jonge bladeren als de zadenGrote Brandnetel - een veelzijdige plant gebruikt. Brandnetelbladeren kun je vrijwel het gehele jaar oogsten. Als je de planten regelmatig plukt, dan zullen er steeds nieuwe, frisse uitlopers gevormd worden en houd je het uitzaaien binnen de perken. De bladeren zijn rijk aan vitamines (vooral A, B, C en K) en mineralen (onder andere calcium, kalium, magnesium, koper, silicium en ijzer). Daardoor helpt de plant bij uitstek om het immuunsysteem te versterken. Het chlorofyl in de bladeren zorgt voor de aanmaak van vitamine K in de darmen. Daarnaast bevat de plant quercetine, één van de meest effectieve ontstekingsremmers in de plantenwereld.

Verder is de Brandnetel door de urinedrijvende werking een fantastische lichaamsreiniger. Ten slotte is het interessant om te vermelden dat zich in de brandharen van de bladeren een plantaardige vorm van antihistamine bevindt, waardoor de plant ingezet kan worden als middel bij hooikoorts en andere allergieën. Door de inname van Brandnetel raakt het lichaam gewend aan kleine hoeveelheden histamine, waardoor het minder heftig reageert bij een echte allergische aanval. Als je je tijdens het plukken aan de brandharen geprikt hebt, kun je de jeuk snel en effectief verminderen met deze anti-jeukzalf!

 

Contra-indicaties

Let op met het gebruik van Brandnetel als je bloedverdunnende medicijnen gebruikt. Brandnetel zou de effectiviteit van deze medicijnen kunnen verminderen. Bij mensen die plaspillen gebruiken, zal Brandnetel de werking juist versterken, dus kijk uit dat je dan niet teveel vocht en mineralen verliest. Sommige mensen krijgen allergische reacties als ze in aanraking komen met Brandnetel.

Hieronder vind je twee heerlijke recepten met Brandnetel: "If you can't beat it, eat it"!

 

 

brandnetelkaviaar

Een bijzondere, chlorofylrijke bereiding die tegelijkertijd een smaakexplosie vormt in de mond is brandnetelkaviaar. Ik vind het niet iets om vaak te maken, want je hebt veel plantmateriaal nodig voor weinig opbrengst, maar het is een leuk experiment voor een speciale gelegenheid, zoals Valentijn.

Wat heb je nodig?

  • Een flinke bos brandnetelbladeren
  • 1,5 g agar-agar
  • Keltisch zeezout naar smaak
  • 200 ml olie (die niet binnen 30 minuten stolt in de vriezer)

Aan de slag!

Zet de olie 30 minuten in een smal glas in de vriezer. Ik heb zelf rijstolie gebruikt, maar zonnebloemolie kan ook. Olijfolie stolt in de vriezer, dus dat is geen goed idee. Was de brandnetelbladeren en vermaal ze in een keukenmachine. Doe de vermalen bladeren in een kaas- of neteldoek en pers het sap eruit. Giet het brandnetelsap met wat zout (naar smaak) in een pannetje en voeg 1,5 g agar agar toe per 100 ml sap. Breng het aan de kook. Laat het vervolgens afkoelen tot 50-55 graden Celsius. Doe het verdikte sap in een grote injectiespuit. Haal de olie uit de vriezer en druppel het sap in de olie. Er vormen zich groene balletjes: plantaardige kaviaar! Giet de kaviaar door een vergiet (vang de olie op, want die kan je nog gebruiken) en spoel de kaviaar met koud water af. Klaar voor gebruik! Lekker op een voorgerecht of om een apertiefhapje te versieren met een smaakbom. Uiteraard kan je naar brandnetel ook andere smaakvolle producten gebruiken om kaviaar te maken, zoals citroensap, sinaasappelsap, balsamico-azijn, fire cider of koffie. Leef je uit!

Wat heb je nodig?
  • 1 fijngesneden ui
  • 1 courgette in blokjes
  • 2 fijngehakte teentjes knoflook
  • Klontje roomboter of scheutje olijfolie
  • 400 g jonge Brandneteltoppen
  • 200 g jonge blaadjes van Zevenblad
  • Roomboterbladerdeeg
  • 70 g gehakte walnoten
  • 100 g geraspte oude kaas
  • 250 ml slagroom
  • 4 eieren
  • Keltisch zeezout
  • Zwarte peper
Aan de slag!

Fruit de ui, de courgette en de knoflook in een klontje roomboter of een scheut olijfolie. Voeg de gewassen Brandneteltoppen en het Zevenblad toe en laat de kruiden slinken in de pan. Zet het fornuis uit en voeg de walnoten, kaas, slagroom en eieren toe aan het mengsel. Breng alles op smaak met Keltische zeezout en zwarte peper. Bekleed een taartvorm met roomboterbladerdeeg en giet het mengsel in de vorm. Bak de quiche in 35-45 minuten op 180°C. Geniet!

Het onderstaande recept voor gerstrisotto met Brandnetels en Daslook is toegetreden tot de lijst der onsterfelijke smakelijkheden in huize Odeur. Mocht je een glutenvrije variant willen proberen, dan kan je experimenteren met sorghum in plaats van gerst. En natuurlijk kan je ook (risotto)rijst gebruiken!

Wel een kleine waarschuwing met betrekking tot Daslook. Ik heb het zelf in de tuin geplant, omdat ik het lekker én mooi vind. Sinds begin 2016 staat het niet meer op de Nederlandse Lijst van Beschermde Planten. Dat betekent echter niet dat de plant nu overal ruim voorkomt in het wild. Wees dus terughoudend met plukken. Een keertje is prima, maar laat ook nog wat moois in de natuur staan. Zorg er ook voor dat je het niet verward met het blad van Lelietje-van-Dalen, want dat is giftig. Je kunt de daslook in dit en andere recepten ook vervangen door knoflook of Look-zonder-Look. Gebruik in dat laatste geval wel wat meer, het is minder sterk van smaak.

Wat heb je nodig?
  • Een kleine emmer jonge brandneteltoppen
  • Een paar daslookbladeren (of een paar knoflookteentjes)
  • 1 ui
  • Olijfolie of roomboter
  • 200 g parelgerst
  • 700 ml brandnetelbouillon
  • 70 g Parmezaanse of oude kaas
  • Zwarte peper
  • Keltisch zeezout
  • Optioneel: een handvol madeliefjes (die zijn eetbaar!)
Aan de slag!

Doe de brandnetels in een pan met 1 l bouillon. De bouillon kan je zelf trekken of je kan bouillonpoeder of een –blokje gebruiken. Breng de bouillon zachtjes aan de kook en kook de brandnetels 5 minuten. Giet de bouillon af door een zeef en druk het vocht uit de brandnetels. Vang het vocht op in een kom. Snijd de gekookte brandnetels fijn. Snijd de daslookbladeren in kleine reepjes en de ui in stukjes. Fruit de ui in de olie of boter tot ze glazig is. Voeg de gerst toe, bak even mee en roer de daslookbladeren en brandnetels er doorheen. Voeg beetje bij beetje ongeveer 700 ml van de bouillon toe tot de gerst al het vocht heeft opgenomen en gaar is. Rasp de kaas en roer door de risotto heen en voeg ruim zwarte peper toe. Proef en voeg eventueel wat zout toe. Roer en serveer met een paar madeliefjes.

De brandnetel is een veelzijdige culinaire, medicinale én cosmetische plant. Zelf verwerk ik de brandnetel graag tot een kruidenbrood. Bij het bakken van brood gebruik ik bijna altijd cups, eetlepels en theelepels, in plaats van grammen. Zo ook in dit recept. Laat vooral weten (met foto!) als je het hebt uitgeprobeerd!

Droge ingrediënten
  • 1 kop gierstmeel
  • 1 kop boekweitmeel
  • 1 tl bakpoeder
  • ½ tl baking soda
  • 1 tl Keltisch zeezout
  • ½ tl zwarte peper
  • Optioneel: een snufje cayennepeper of chilipoeder
Natte ingrediënten
  • 2,5 el lijnzaad
  • 2,5 el chiazaad
  • ½ kop sterke brandnetelthee
  • ½ kop of 120 ml olijfolie
  • ¾ kop of 175 ml (plantaardige) yoghurt
  • Sap en zeste van 1 citroen
  • 1 grote hand vol verse brandnetel
  • 4 grote el gehakte peterselie of basilicum (of iets anders naar smaak)
  • Optioneel: 2 grote el verse munt
Aan de slag!

Zet de oven aan op 180°C. Vet een bakblik in met kokosolie. Kook een liter water. Maak een halve kop brandnetelthee en giet de rest van het gekookte water over de verse brandnetels om de brandharen te vernietigen. Schep het lijnzaad en chiazaad in de brandnetelthee en laat een tijdje trekken. Doe de droge ingrediënten samen in een kom en roer goed door elkaar. Voeg in een andere kom de brandnetelthee met de zaden samen met de olijfolie en yoghurt. Roer goed door elkaar. Voeg de rest van de natte ingrediënten toe. Giet de natte bij de droge ingrediënten en roer goed door elkaar. Doe het deeg in het bakblik en bak het gedurende 50 tot 60 minuten, of tot een satéprikker er droog uitkomt. Laat het brood afkoelen. Haal het brood uit het bakblik en geniet!

Deel dit op